ไหมไทย หัวใจศิลป์ มีชื่อจริงว่า มนต์ชัย รักษาชาติ เป็นบุตรของมี และจูม รักษาชาติ มีภูมิลำเนาเดิมอยู่ที่บ้านดอนสั้น ตำบลดอนมัน อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา ปัจจุบันเขาอาศัยอยู่ที่บ้านหัวแฮด ตำบลธัญญา อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์

ไหมไทย เคยสมรสกับ มณีจันทร์ คำมูล มีบุตรหนึ่งคน และลงเอยด้วยการหย่าร้าง ต่อมาได้จดทะเบียนสมรสกับ วราพร เมืองนะศรี แต่หลังจากอยู่ด้วยกันเพียงสองปี วราพรก็เสียชีวิตลง ปัจจุบัน ไหมไทย สมรสกับ จันทร์นภา อินทร์โสภา ซึ่งขณะนั้นเธอเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 อายุ 16 ปี ซึ่งมีอายุห่างกับเขา 28 ปี เมื่อช่วงต้นปี พ.ศ. 2555 ด้วยเธอมีใบหน้าละม้ายคล้ายคลึงกับภรรยาคนที่สองที่เสียชีวิตไป